Bennu’dan gelen tuzlu ve organik izler: Yaşamın kozmik tohumları mı?

Bilim insanları tarafından Çarşamba günü yapılan açıklamada, NASA tarafından getirilen asteroid örneklerinin, yaşamın bozulmamış yapı taşlarını içermekle kalmadığı, aynı zamanda eski bir su dünyasının tuzlu kalıntılarını da barındırdığı belirtildi.

Bu keşifler, asteroidlerin Dünya’ya yaşamın tohumlarını ekmiş olabileceğine dair şimdiye kadarki en güçlü kanıtları sunuyor. Ayrıca, bu bileşenlerin en başından itibaren suyla etkileşim halinde olduğunu gösteriyor.

Çalışmanın başyazarlarından, Smithsonian Enstitüsü’nden Tim McCoy, “Bu, elementlerden yaşama uzanan adımlar için gerekli olabilecek türde bir ortam,” dedi.

NASA’nın Osiris-Rex uzay aracı, 2023 yılında Dünya’ya dönerek Bennu adlı Dünya’ya yakın bir asteroidden 122 gram (4 ons) toz ve çakıl getirdi. Numune kapsülünü Utah Çölü'ne bıraktıktan sonra başka bir uzay kayasına yönelen araç, Ay’ın ötesinden getirilen en büyük kozmik örneklemeyi gerçekleştirdi. Daha önce Japonya tarafından yürütülen iki asteroid numune misyonu ise çok daha az materyal toplamıştı.

Bennu’nun değerli siyah tanelerinden küçük miktarlar — 4,5 milyar yıl önce Güneş Sistemi’nin oluşumundan kalan kalıntılar — Nature ve Nature Astronomy dergilerinde yayımlanan iki ayrı araştırma ekibine dağıtıldı. Ancak bu az miktar bile, sodyum açısından zengin mineralleri ortaya çıkarmaya ve amino asitlerin, amonyak formunda azotun ve hatta genetik kodun bazı parçalarının varlığını doğrulamaya yetti.

Bennu’da bulunan hassas tuzların en azından bir kısmı — Kaliforniya’daki Mojave Çölü’nün kurumuş göl yataklarında ve Afrika’daki Sahra Çölü’nde bulunanlara benzer — Dünya’ya düşen meteoritlerde yer alsaydı büyük ihtimalle aşınarak yok olurdu.

Tokyo Bilim Enstitüsü’nden Yasuhito Sekine, “Bu keşif, yalnızca doğrudan asteroitten toplanan ve Dünya’da titizlikle korunan örneklerin analiz edilmesi sayesinde mümkün oldu,” dedi.

Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nin göktaşı küratörü Tim McCoy, "Yaşamın yapı taşlarını sodyum açısından zengin tuzlu su veya salamura bir ortamla birleştirmek, gerçekten de yaşama giden yol,” dedi. “Bu süreçler muhtemelen çok daha erken gerçekleşti ve daha önce düşündüğümüzden çok daha yaygındı.”

NASA’dan Daniel Glavin, en büyük sürprizlerden birinin amonyak da dahil olmak üzere nispeten yüksek oranda azot bulunması olduğunu söyledi. Bennu örneklerinde keşfedilen tüm organik moleküllerin daha önce meteoritlerde de tespit edildiğini belirten Glavin, ancak Bennu’dan gelenlerin tamamen “uzayda oluşmuş gerçek dış gezegen organik maddeleri” olduğunu ve Dünya kaynaklı bir kontaminasyon sonucu ortaya çıkmadığını vurguladı.

Yaklaşık 500 metre genişliğindeki moloz yığını Bennu, aslında çok daha büyük bir asteroitin parçalanmasıyla oluştu. Son bulgular, bu ana gövdenin yeraltında göller veya hatta okyanuslar içeren geniş bir su ağına sahip olduğunu ve suyun buharlaşarak geriye tuzlu izler bıraktığını gösteriyor.

Görev ekibinin baş bilim insanı ve her iki çalışmada da yer alan Arizona Üniversitesi’nden Dante Lauretta, dünya çapında 60 laboratuvarın Bennu’dan getirilen parçaları incelemekte olduğunu belirtti.

Görevin 1 milyar dolarlık numune hazinesinin büyük bölümü gelecekteki analizler için ayrılmış durumda. Bilim insanları, Bennu örneklerini daha iyi anlamak ve asteroidler ile kuyruklu yıldızlardan daha fazla numune getirmek için ek testlerin gerektiğini vurguluyor. Çin, bu yıl bir asteroid numune dönüş misyonu başlatmayı planlıyor.

Pek çok bilim insanı, ana asteroid kuşağında su barındırma potansiyeli olan cüce gezegen Ceres’ten kaya ve toprak örnekleri toplamak için bir görev öneriyor. Jüpiter’in Europa uydusu ve Satürn’ün Enceladus uydusu da su dünyaları olarak büyük ilgi çekiyor. Bu arada NASA, Mars’ta toplanan kaya örneklerini Dünya’ya getirmek için en hızlı ve en uygun maliyetli yöntemi araştırırken teslimat süreci beklemeye alındı.

“Evren’de yalnız mıyız?” diyen McCoy, “İşte yanıtını aradığımız sorulardan biri bu.”